E-papierosy są powszechnie uważane za zdrowszą alternatywę dla tradycyjnych papierosów. Niektóre źródła, jak np. raport brytyjskiego Royal College of Physicians, pt. „Nicotine without smoke: tobacco harm reduction” z 2016 r., twierdzą wręcz, że m.in. za sprawą mniejszej liczby szkodliwych substancji zawartych w płynie do e-papierosów, mogą one przynosić korzyści z punktu widzenia zdrowia publicznego. Czy jednak składniki płynów do e-papierosów rzeczywiście są tak neutralne dla zdrowia ludzkiego?
E-papierosy – ogromne pole badań
Historia e-papierosów nie jest jeszcze dłuższa niż 20 lat – międzynarodowy patent został zarejestrowany zaledwie w 2007 r. Pomimo tego, na rynku dostępnych jest już co najmniej kilka tysięcy różnych odmian, typów czy smaków e-papierosów. W 2014 r. grupa badaczy z Uniwersytetu Kalifornii w San Diego opublikowała badanie, według którego tylko na anglojęzycznych stronach internetowych udało im się znaleźć aż 7764 unikalne smaki i rodzaje płynów.
Wszystko to sprawia, że dostępne na rynku e-papierosy mogą zawierać bardzo zróżnicowane składy. Mogą zawierać różne substancje aromatyzujące, występują wersje bez nikotyny, może być w nich zawarta oczyszczona nikotyna, a także mogą występować w bardzo zróżnicowanych, oryginalnych smakach. Tym samym każdy pojedynczy płyn może posiadać nieco inny skład i wykazywać inną szkodliwość dla zdrowia. To ogromna trudność dla naukowców, by poznać szczegółowo wszystkie szkodliwe substancje e papierosów, a także prowadzić badania poświęcone ich długofalowemu wpływowi na zdrowie.
Gliceryna i glikol propylenowy – podstawowe składniki e-papierosów
Jak wskazuje Tadeusz M. Zielonka z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, głównymi składnikami wykorzystywanymi w produkcji płynów do e-papierosów są gliceryna i glikol propylenowy. I chociaż uznawane są one za bezpieczne, a także są stosowane np. w przemyśle spożywczym, to jednak istnieją obawy, że w przypadku inhalowania po podgrzaniu, jak ma to miejsce w e-papierosach, mogą wykazywać działanie toksyczne na organizm ludzki. Zwłaszcza że ich podgrzaniu towarzyszy wytworzenie np. akroleiny, która ma udowodnione negatywne działanie, chociażby na układ oddechowy, jak też aldehydu benzoesowego czy formaldehydu, którego działanie i negatywny wpływ na zdrowie bywa czasami porównywany do smogu, a długotrwała ekspozycja na niego może prowadzić np. do astmy oskrzelowej.
Nie wszystko, co bezpieczne jest… bezpieczne
Chociaż pozornie wydawać by się mogło, że np. substancje zawarte w e-papierosach nie mają szkodliwego wpływu na zdrowie, to okazuje się, że w specyficznych warunkach, jak np. podgrzewanie do określonej temperatury wcale nie są obojętne dla ludzi. Dotyczy to nawet takich, teoretycznie bezpiecznych substancji, jak gliceryna i glikol propylenowy. Co więcej, mogą w ten sposób ulegać rozkładowi np. do substancji o działaniu rakotwórczym. Niektóre publikacje wskazują na pozytywne aspekty e-papierosów, ale najczęściej referencją są papierosy tradycyjne. Dlatego, jeżeli chodzi o korzyści zdrowotne, jedynym rozwiązaniem, które faktycznie można uznać za bezpieczne dla zdrowia, jest po prostu rzucenie palenia – czy mowa o tradycyjnych papierosach, czy też ich elektronicznych odpowiednikach.
Bibliografia:
E-Cigarettes: Use, Effects on Smoking, Risks, and Policy Implications, Stanton A. Glantz and David W. Bareham, Annual Review of Public Health 201839:1,215-235.
National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine; Health and Medicine Division; Board on Population Health and Public Health Practice; Committee on the Review of the Health Effects of Electronic Nicotine Delivery Systems; Eaton DL, Kwan LY, Stratton K, editors. Washington (DC): National Academies Press (US); 2018 Jan 23.
Royal College of Physicians. Nicotine without smoke. Tobacco harm reduction. A report by the tobacco advisory group of the Royal College of Physicians. London: Royal College of Physicians; 2016.
Zhu SH, Sun JY, Bonnevie E, Cummins SE, Gamst A, Yin L, Lee M. Four hundred and sixty brands of e-cigarettes and counting: implications for product regulation. Tob Control. 2014;23(Suppl 3):iii3–iii9.
Zielonka TM. A debate: Can we recommend electronic cigarettes to our patients? Opinion 1. Adv Respir Med 2017; 85: 35–39. doi: 10.5603/ARM.2017.0007.
